سرطان تخمدان چیست ؟ آیا امکان سرطانی شدن کیست تخمدان وجود دارد؟

احتمال تشکیل کیست تخمدان پس از یائسگی به شدت کاهش می یابد. یائسگی، دوره ای از زندگی خانم هاست که قائدگی در آن برای همیشه متوقف می شود. با این حال اگر کیست ها پس از یائسگی در تخمدان به وجود آیند، امکان سرطانی شدنشان بیشتر خواهد بود. این مقاله را بخوانید تا درباره سرطان تخمدان بیشتر بدانید با و روش های درمان یا پیشگیری از آن آشنا شوید.

علل سرطان تخمدان

به طور کلی، سرطان تخمدان می تواند انواع مختلفی داشته باشد که هر یک بنابه دلیل خاصی به وجود آمده اند. در این قسمت به توضیح این  دلایل می پردازیم:

کیست های پاتولوژیک

در برخی موارد کیست های تخمدان نتیجه ی رشد بیش از حد و غیر طبیعی سلول ها هستند که با عنوان کیست های پاتولوژیک شناخته می شوند.

کیست های پاتولوژیک یکی از انواع کیست تخمدان است که می توانند بدخیم باشند و منجر به سرطانی شدن تخمدان شوند. امکان رشد کیست های پاتولوژیک در افرادی که یائسه شده اند، بیش از سایرین است.

ابتلا به برخی بیماری های خاص مانند آندومتریوز نیز می تواند منجر به تشکیل کیست های پاتولوژیک شود. آندومتریوز نوعی بیماری زنانه است که در آن سلول های تشکیل دهنده ی دیواره رحم در محل های خارجی مثلا درون تخمدان یا لوله ی فالوپ ظاهر می شوند.

تقسیم سلولی

سرطان تخمدان زمانی اتفاق می افتد که سلول های تخمدان به طور غیر قابل کنترلی رشد و تقسیم شده و تبدیل به تومور شوند. در صورت عدم درمان، سلول های این تومور ها در بافت های کناری و دیگر بخش های بدن پخش خواهند شد.

تومور بافت پوششی تخمدان

سرطان تخمدان بسته به محلی که سرطان آغاز شده است، انواع مختلفی دارد. تومور بافت پوششی (اپی تلیال) تخمدان از شایع ترین نوع سرطان تخمدان است که در سلول های سطح خارجی تخمدان آغاز می شود.

علائم سرطان تخمدان

علائم اولیه سرطان تخمدان ممکن است به اشتباه، علائم بیماری های غیر جدی دیگر تشخیص داده شود. اما به طورکلی در صورتی که بیش چند هفته ی مداوم یکی از علائم زیر را داشتید یا متوجه تغییری در سلامت تخمدان خود شدید، به پزشک مراجعه کنید.

از مهمترین علامت سرطان تخمدان:

• باد کردن شکم، سوء هاضمه یا حالت تهوع
• تغییر در اشتها مانند بی اشتهایی سیری زودرس
• فشار در قسمت لگن یا کمر
• یبوست یا نیاز مداوم و شدید به دفع ادرار
• تغییر در حرکات روده
• افزایش اندازه دور کمر
• خستگی و کمبود انرژی
• تغییرات قائدگی

عواملی که ریسک سرطان تخمدان را افزایش می دهند

علت اصلی سرطان تخمدان هنوز به طور قطع مشخص نیست اما عوامل زیر می توانند احتمال آن را افزایش دهند:

• پیشینه خانوادگی از سرطان تخمدان
• جهش ژنتیکی ژن های مرتبط با سرطان تخمدان مانند BRCA1 یا  BRCA2
• سابقه ابتلا به سرطان سینه، مثانه یا کولون
• چاقی مفرط
• استفاده از داروهای باروری یا درمان های هورمونی
• نداشتن سابقه بارداری
• آندومتریوز

بالا بودن سن همچنین می تواند از این عوامل پر خطر باشد. اکثر سرطان های تخمدان پس از یائسگی ایجاد می شوند. ممکن است سرطان تخمدان هیچ یک از علائم بالا را از خود بروز ندهد. همچنین، داشتن هر یک از علائم بالا لزوما به معنی داشتن سرطان تخمدان نیست.

درمان سرطان تخمدان

درمان سرطان تخمدان به نوع، سطح و قصد باروری فرد در آینده بستگی دارد.

جراحی

جراحی ممکن است برای اطمینان از سرطان، مشخص کردن سطح بیماری و برداشتن ناحیه سرطانی انجام شود.

طی جراحی، پزشک سعی می کند تمام بافت های سرطانی را بردارد. همچنین ممکن است از آن یک نمونه بگیرند تا مشخص شود آیا سرطان پخش شده است یا خیر؟ شدت جراحی به قصد باردار شدن بیمار درآینده بستگی دارد. در صورتی که بیمار در آینده قصد بارداری داشته و مبتلا به سرطان سطح ۱ باشد، روند جراحی به شکل زیر است:

• برداشتن تخمدان سرطانی و گرفتن نمونه از تخمدان سالم
• در آوردن بافت چربی یا امنتوم که به برخی از ارگان های شکمی متصل است
• برداشتن غدد لنفاوی شکم و لگن
• نمونه گیری از سایر بافت ها و جمع آوری مایعات داخل شکم

جراحی سرطان پیشرفته تخمدان

در صورتی که بیمار تمایل به بارداری در آینده نداشته باشد، جراحی شدید تر خواهد بود. همچنین اگر سرطان تخمدان پیشرفته نوع ۲، ۳ یا ۴ داشته باشید، به بیش از یک جراحی نیاز پیدا خواهید کرد. برداشتن تمام محل هایی که درگیر سرطان شده اند، ممکن است مانع باردار شدن فرد در آینده شود. این جراحی عبارت است از:

• برداشتن رحم
• برداشتن هر دو تخمدان ها و لوله های فالوپ
• نمونه برداری از تمام بافت هایی که ممکن است سرطانی شده باشند.
• برداشتن صفاق
• برداشتن بافت تا جایی که سرطانی شده است.

شیمی درمانی

معمولا شیمی درمانی پس از جراحی انجام می شود. داروهای شیمی درمانی از طریق شکم و یا داخل رگ تزریق می شوند. به این روش، شیمی درمانی درون صفاقی می گویند. از عوارض جانبی شیمی درمانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع
• استفراغ
• ریزش مو
• خستگی مفرط
• اختلال در خواب

پیشگیری از این نوع سرطان

هیچ روش قطعی برای پیشگیری از سرطان تخمدان وجود ندارد اما روش هایی وجود دارد که می توانند خطر ابتلا به آن را کاهش دهند:

استفاده از قرص های ضد بارداری

از پزشک خود بپرسید که آیا استفاده از قرص های ضد بارداری برایتان مناسب است یا خیر؟ احتمال سرطان مربوط به بافت تخمدانها در خانم هایی که قرص های خوراکی ضدبارداری مصرف می کنند بسیار کمتر می باشد. البته این قرص ها عوارض جانبی دیگری نیز دارند و باید قبل از استفاده حتما با پزشک خود مشورت کنید.

درباره ریسک ابتلا با پزشک خود صحبت کنید

اگر پیشینه خانوادگی در سرطان سینه و تخمدان دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. پزشک می تواند تشخیص دهد که آیا این خطر می تواند شما را تهدید کند یا خیر. در برخی موارد، پزشک می تواند شما را به یک مشاوره ژنتیک ارجاء دهد تا در صورت لزوم تست ژنتیک داده شود. در صورتی که به طور قطع مشخص شود که بیمار دارای جهشی ژنتیکی است که می تواند احتمال سرطان تخمدان را در وی افزایش دهد، پزشک ممکن است از طریق جراحی، تخمدان ها را خارج کرده و از این طریق از سرطانی شدن تخمدان جلوگیری کند.