ارتباط چاقی و افسردگی چیست و چرا افراد چاق بیشتر دچار افسردگی می شوند؟

چاقی و افسردگی دو معضلی هستند که مردم زیادی در سراسر دنیا با آنها دست و پنجه نرم می کنند. این دو بیماری ممکن است به صورت همزمان و توامان در فرد بروز کنند اما هنوز مشخص نشده که کدام یک منجر به دیگری می شود؛ آیا اثرات چاقی بیش از حد مستقیما افسردگی را به وجود می آورد؟ یا افسردگی منجر به اضافه وزن مفرط می شود؟ جواب هر دو سوال “بله” است.

تعریف چاقی

یک معیار استاندارد برای تعریف چاقی این است که وزن شخص نسبت به قد وی، ۲۰ درصد بیشتر از وزن ایده آل باشد. تعریف دیگر، داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بالاتر از ۳۰ است.

افسردگی چیست؟

هیچ گاه نمی توان تعریف دقیقی از افسردگی ارائه داد. بسیاری از مردم افسرده اند اما این موضوع را نمی دانند. بعضی ها هم در ظاهر افسرده اند اما در واقع اینطور نیست.

برای فهم بهتر افسردگی بهتر است آن را به دو جزء تقسیم کنیم: بخش روانی و فکری که روحیه ی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد و بخش فیزیکی و جسمی که بر مواردی مثل خواب و اشتها اثر می گذارد.

نشانه های افسردگی روانی

• بدبینی
• فکر کردن به اشتباهات گذشته
• احساس گناه
• متنفر شدن از خود
• انتقاد از خود
• فکر کردن و اقدام به خودکشی
• احساس بی ارزش بودن

نشانه های افسردگی جسمی

• غمگینی همیشگی
• لذت نبردن از چیزی
• گریه کردن
• نداشتن انرژی
• تغییر ساعت و میزان خواب
• زودرنجی
• تغییر در اشتها
• حواس پرتی
• خستگی
• کاهش میل جنسی

چاقی باعث افسردگی می شود

مطالعات نشان داده اند که احتمال ابتلا به افسردگی در افراد چاق، ۲۵ درصد بیشتر از افرادی است که چاق نیستند. چاقی می توانند باعث ایجاد یک تصویر ذهنی ضعیف از خود، کاهش اعتماد به نفس و انزوای اجتماعی گردد که همگی علائم افسردگی هستند. کودکان چاق مورد تمسخر هم سن و سالان خود قرار می گیرند و همین باعث می شود که گوشه گیر شوند. اضافه وزن مفرط در هر سنی دلیل اصلی نارضایتی، ناراحتی و نا امیدی بیمار است.

چاقی ناشی از اضطراب

افسردگی باعث چاقی می شود

از آنجایی که چاقی و افسردگی با هم مرتبط هستند، کسانی که افسرده هستند یا کم اشتها می شوند، یا بیش از اندازه غذا (آن هم از نوع ناسالم) می خورند. کم تحرکی و انزوا طلبی آنها باعث می شود که غذای مصرفی در بدن سوخته نشده و تبدیل به چربی گردد. محققان دریافته اند که ترشح هورمون سروتونین در افراد افسرده کاهش می یابد و نتیجه ی این امر اضافه وزن و چاقی می شود زیرا میل به خوردن غذا بالا می رود تا سطح سروتونین را به حد نرمال برسند. سروتونین یک ماده ی شیمیایی در بدن است که بیشتر در سیستم گوارشی یافت می شود و وظیفه ی ایجاد هماهنگی و همکاری بین سلول های عصبی را بر عهده دارد.

زمانی که فرد قصد کاهش وزن دارد، افسردگی با وی چه می کند؟

افسردگی می تواند تاثیر عمیقی بر تلاش های شخص برای کاهش وزن داشته باشد. در برنامه ی کاهش وزن، سه عنصر انگیزه، ماده ی غذایی و فعالیت فیزیکی نقش کلیدی ایفا می کنند که متاسفانه افسردگی مانع پیشبرد هر سه عنصر می شود.

افسردگی تغییرات ناسالمی را در اشتها ایجاد می کند که موجب پرخوری و همچنین تمایل به خوردن هله هوله، فست فود و غذاهایی می شود که ارزش غذایی پایینی دارند. ترک کردن عادت غذایی نادرست برای با انگیزه ترین بیماران هم بسیار دشوار است زیرا اشتهای آنها تحت تاثیر چالش های سلامت روانی شان است.

خستگی یکی دیگر از پیامدهای افسردگی است که فرد را از داشتن انرژی برای برنامه ریزی ورزشی و انجام آن ناتوان می سازد. هر چقدر هم که بدن بیمار احتیاج به فعالیت منظم داشته باشد، خستگی عمیقی که در وجود او رخنه کرده، حتی قبل از شروع حرکت و فعالیت، از آن جلوگیری می کند.

علاوه بر این موارد، افسردگی آثار مخربی بر انگیزه، تمرکز و اعتماد به نفس بیمار دارد. همه ی اینها برای کاهش چشمگیر وزن ضروری هستند. غلبه بر چاقی یک پروسه ی بلند مدت است که فکر، جسم و روح فرد را به کار می گیرد. شخص افسرده، از قبل در حال کشمکش با بی انگیزگی، اعتماد به نفس پایین و دیگر موارد اینچنینی است و نمی تواند صد در صد خود را برای موفقیت در برنامه ی ورزشی و غذایی بگذارد.

درمان چاقی و افسردگی

چاقی و افسردگی همانطور که باعث بروز یکدیگر می شوند، بهبود هر یک از آنها نیز در گرو درمان دیگری است.

از غذا شروع کنید

تحقیقات نشان داده اند که داروهای ضد افسردگی باعث افزایش اشتهای بیمار می شوند. خوردن غذای زیاد نه تنها افسردگی را از بین نمی برد، بلکه قند و کربوهیدرات موجود در این غذاها بیماری را شدت می بخشد. اگر نمی توانید میزان خورد و خوراک تان را کم کنید، کافی است تا غذاهای شیرین را در رژیم غذایی خود محدود کنید. یا مثلا غذاهای سبک را جایگزین غذاهای دیر هضم نمایید.

خود را مجاب به حرکت و فعالیت کنید

ورزش منظم نه تنها جسم را قوی تر می کند، بلکه تاثیرات مثبتی هم بر سلامت ذهن و روان دارد. به همین دلیل، امروزه بسیاری از پزشکان به جای دارو ورزش و حرکت را تجویز می کنند. طبق تحقیقات انجام شده، ورزش های هوازی و ایروبیک در بسیاری از موارد موثرتر از داروهای ضد افسردگی عمل می کنند.

اما برای بیماران مبتلا به چاقی و افسردگی ، ساده ترین راه حل هم سخت ترین است! افراد افسرده همواره احساس خستگی می کنند و ورزش کردن برای آنها دشوار است. علاوه بر آن، شاید واهمه داشته باشند که هنگام ورزش کردن، دیگران آنها را مسخره کنند.

لازم نیست ساعت ها در ورزش های تخصصی مانند دو و میدانی، وزنه برداری و یا بسکتبال شرکت نمایید. فقط سعی کنید فعالیت فیزیکی داشته باشید. مثلا اتومبیل تان را بشویید، اطراف ساختمان منزل قدم بزنید و یا هر کار دیگری که شما را از آن مبل لعنتی جدا می کند، انجام دهید. آفتاب و نور طبیعی حال شما را بهتر خواهد کرد.

روی شادی تمرکز کنید

شادی را یک هدف قرار دهید و برای رسیدن به آن تلاش کنید. شادی هم باعث درمان چاقی و افسردگی می شود. برای مثال، به جای فست فود خودتان آشپزی کنید. با این کار روحیه ی شما بهتر می شود، غذاهای سالم تری می خورید، تحرک بیشتری خواهید داشت و با یک تیر چند نشان می زنید. همیشه به خاطر داشته باشید که سلامت فکری و ذهنی شما بسیار مهم تر از اضافه وزن تان است.

اگر اراده ی انجام این کارها را ندارید و یا پس از عمل به آنها نتیجه ی چندان مطلوبی نگرفته اید، جراحی لاغری تنها چاره ی باقی مانده است.

بعد از جراحی، روحیه ی بیمار با کاهش وزن تدریجی بهتر و بهتر می شود.

چند نکته برای جلوگیری از افسردگی پس از جراحی لاغری

• ورزش کنید.
• سعی کنید عصبانی نشوید. عصبانیت هم سلامت و هم روابط شما با دیگران را به خطر می اندازد.
• مثبت اندیش باشید.
• زندگی را سخت نگیرید.
• انگیزه ی خود را حفظ کنید.
• یک هم صحبت برای خود بیابید.
• اگر قبل از جراحی لاغری داروی ضد افسردگی مصرف می کرده اید، مصرف آن را در صورت تایید پزشک ادامه دهید.