همه چیز درباره سرطان معده از علائم تا روش های درمان قطعی آن

برای درک بهتر سرطان معده ابتدا باید با خود مفهوم سرطان یا کنسر (Cancer) آشنا شویم. سرطان یک بیماری است که در آن سلول‌های بدن به شکل غیرطبیعی و نامنظم رشد می‌کنند و به جای انجام وظایف خود، به سایر سلول‌های بدن آسیب می‌زنند. برای درک بهتر سرطان، به بدن مانند یک باغچه بزرگ و سرسبز نگاه کنید که گیاهان سبز، خوراکی و مفید سلول‌های طبیعی هستند و علف‌های هرز مانند سلول‌های سرطانی که به گیاهان خوراکی سالم آسیب می‌زنند.

سرطان معده (Gastric Cancer) نیز چنین چیزی است و سلول‌های سالم آن از حالت طبیعی خارج شده و به سایر سلول‌های دیگر آسیب می‌زنند حتی خودشان نیز دیگر کار اصلی خود را انجام نمی‌دهند.

علائم کنسر معده چیست؟

سرطان معده در مراحل اولیه به طور معمول علائم و نشانه‌های خاصی ندارد و ممکن است تا زمانی که بیماری به مراحل پیشرفته‌تری برسد، شناسایی نشود. بنابراین، برای شناسایی به موقع سرطان معده، باید به صورت دوره‌ای برای غربالگری اقدامات لازم را انجام داد. اما در مراحل پیشرفته‌تر سرطان، برخی از علائم و نشانه‌های زیر ممکن است بروز کنند:

• درد شکم: درد شکم ممکن است به صورت مداوم یا تند و شدید بروز کند و در بخشی از شکم یا در کل شکم احساس شود.
• سوزش و درد در قسمت بالای شکم و یا قفسه سینه: این درد ممکن است با بزرگ شدن تومور و گسترش آن به بافت‌ها و عصب‌های اطراف معده بروز کند.
• احساس سیری زودرس: در مواردی که سرطان معده باعث اختلال در فرایند هضم غذا می‌شود، احساس سیری و پر بودن شکم پس از خوردن مقدار کمی غذا ممکن است بروز کند.
• استفراغ و اسهال: بسته به محل و میزان گسترش تومور در دیواره معده، ممکن است باعث استفراغ و اسهال شود.
• کاهش وزن: کاهش وزن غیرعادی و بدون دلیل ممکن است نشانه سرطان معده باشد، زیرا که سرطان معده می‌تواند باعث افت وزن شود.
• احساس تهوع و استفراغ: ممکن است احساس تهوع و استفراغ بعد از خوردن غذا یا حتی بدون خوردن همراه با درد شکم، نشانه سرطان معده باشد.

علت سرطان معده چیست؟

علل سرطان معده ممکن است عوامل ژنتیکی، محیطی و رفتاری باشند:

• عوامل ژنتیکی: یکی از عوامل مهم در بروز هر نوع سرطانی، ژنتیک است. به عنوان مثال، اگر در خانواده شما افرادی سابقه سرطان معده داشته باشند، خطر ابتلا به این بیماری برای شما بیشتر است.
• عوامل محیطی: عوامل محیطی مانند عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori)، مصرف زیاد نمک، نوع غذای مصرفی، مواد شیمیایی و آلودگی هوا ممکنند.
• عوامل رفتاری: مصرف مواد مخدر، سیگار، مصرف الکل و نیکوتین، نادرست خوردن، نداشتن فعالیت بدنی، چاقی و بیماری‌های مربوط به دستگاه گوارش مانند بیماری‌های التهابی روده، زخم معده و مواردی از این قبیل نیز به افزایش خطر ابتلا به سرطان معده می‌انجامد.

لازم به ذکر است که در بسیاری از موارد، سرطان معده بدون داشتن هیچ یک از این عوامل نیز ممکن است بروز کند. به علاوه، داشتن یک یا چند عامل بالا نیز نهایتاً به بروز کنسر معده منجر نمی‌شود و تنها عامل اصلی نیستند. برای اینکه از خطر ابتلا به سرطان کاسته شود، بهتر است علاوه بر ایجاد سبک زندگی سالم، برای شناسایی بیشتر عوامل خطرزا و پیشگیری از بروز سرطان معده، با پزشک خود مشورت کنید.

کنسر معده چطور تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص سرطان معده ممکن است با استفاده از روش‌های مختلفی صورت پذیرد. برخی از این روش‌ها در این بخش توضیح داده شده‌اند. لازم به ذکر است که از تمامی این روش‌ها برای تشخیص کنسر معده استفاده نمی‌شود و پزشک باید با توجه به وضعیت بیمار، بهترین روش تشخیصی را انتخاب کند.

آزمایش خون

در صورت بروز سرطان معده، سطح بعضی از مارکرهای بیماری در خون بالا می‌رود. بنابراین، آزمایش خون می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های تشخیصی کنسر معده مورد استفاده قرار گیرد.

آندوسکوپی

در این آزمایش، یک دستگاه کوچک و انعطاف‌پذیر به نام اندوسکوپ از طریق دهان و گلوی بیمار به داخل معده وارد شده و مستقیماً وضعیت آستر معده را تحت ارزیابی قرار می‌دهد. این دستگاه دارای یک دوربین کوچک است که تصاویری از دیواره داخلی معده و گوارش را به دست دست آورده و به روی یک مانیتور مخابره می‌کند. در صورتی که پزشک تشخیص دهد که احتمالاً شخص سرطان معده دارد، می‌تواند از این روش برای برداشت بیوپسی جهت آزمایش بافت معده استفاده کند.

بررسی معده با رادیوگرافی

در تصویربرداری پزشکی، پزشک از اشعه‌های X-ray برای تهیه تصاویری از داخل معده استفاده می‌کند. این تصاویر ممکن است به پزشک کمک کنند تا بیماری‌های معده را تشخیص دهد.

سایر تست‌ها

آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش انعقادی خون، آزمایش تنفسی و آزمایش تشخیصی ناحیه تحریک‌پذیر معده (Gastric Stimulating Test) نیز ممکن است در تشخیص سرطان معده مورد استفاده قرار گیرند.

مراحل سرطان معده: از کجا شروع شده و به کجا می‌رسد؟

مراحل سرطان معده نشان دهنده گسترش و فراگیری این سرطان در بدن هستند و میزان گسترش سرطان در بافت اصلی و اطراف آن بر اساس بررسی‌های تصویربرداری مانند آندوسکوپی، سونوگرافی و یا CTS تعیین می‌شود. کنسر معده می‌تواند شامل ۴ مرحله باشد که هر مرحله به صورت خلاصه در این بخش توضیح داده شده است.

مرحله یک

در این مرحله، سرطان از دیواره معده شروع می‌شود و هنوز به لایه‌های دیگر از جمله لایه‌های عضلانی و بافت‌های اطراف نفوذ نکرده است. در فاز و مرحله اول، سرطان معمول در اکثر موارد قابل جراحی و درمان است.

مرحله دو

در مرحله دوم سرطان معده به لایه‌های عضلانی دیواره معده نفوذ کرده است، اما هنوز بر گردش خون و سیستم لنفاوی در منطقه اطراف معده تأثیر نگذاشته است. در این مرحله، نیز سرطان برای بعضی از بیماران قابل جراحی است.

مرحله سه

در این مرحله، سرطان به لایه‌های عضلانی دیواره معده نفوذ کرده است و همچنین به بافت‌ها و ساختارهای اطراف معده از جمله بافت‌های لنفاوی نیز گسترش یافته است. در این فاز، سرطان هنوز به قسمت‌های دیگری از بدن انتقال نیافته و قابلیت جراحی و درمان همچنان وجود دارد.

مرحله چهار

در مرحله چهارم از کنسر معده، سرطان به بافت‌های اطراف معده و قسمت‌های دیگری از بدن نیز گسترش یافته است و شاید به رگ‌های خونی یا لنفاوی نیز انتقال یافته باشد. در این مرحله، درمان‌های جراحی، شیمی درمانی و رادیوتراپی ممکن است با هدف کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار، به کار گرفته شود. اما در بیشتر موارد، درمان در این مرحله به منظور بهبود بیماری کاملاً ممکن نیست و درمان‌های بیشتر به منظور کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار انجام می‌شود.

درمان سرطان معده چیست؟

درمان سرطان معده بستگی به مرحله بیماری، اندازه و موقعیت تومور، وضعیت عمومی بیمار و سایر عوامل دارد و به صورت شخصی‌سازی شده توسط یک تیمی از پزشکان متخصص تعیین می‌شود. اما به طور کلی درمان کنسر معده می‌تواند شامل چندین روش مختلف زیر باشد:

جراحی

در مراحل اولیه سرطان، جراحی ممکن است به عنوان روش درمانی اولیه انتخاب شود. در این روش، تومور و بخش‌هایی از معده که دچار آسیب دیدگی شده‌اند، برداشته می‌شوند. در صورتی که سرطان معده به مراحل پیشرفته‌تر رسیده باشد، ممکن است نیاز به جراحی‌های پیچیده‌تری باشد، مانند جراحی لاپاراسکوپیک یا جراحی معده باز.

شیمی درمانی

در این روش درمانی، داروهایی که برای کاهش و یا تخریب سلول‌های سرطانی معده طراحی شده‌اند، به بیمار تجویز می‌شوند. این داروها می‌توانند به صورت خوراکی یا تزریقی برای بیمار تجویز شوند. شیمی درمانی معمولاً به عنوان یک روش تکمیلی درمان پس از جراحی اولیه استفاده می‌شود تا باقیمانده سلول‌های سرطانی را تخریب کرده و شانس بازگشت بیماری را کاهش دهد.

پرتو درمانی

در این روش درمانی، از اشعه‌های پرانرژی برای تخریب سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتودرمانی ممکن است به تنهایی یا به همراه دیگر روش‌های درمانی مانند جراحی یا شیمی درمانی انجام شود.

درمان هدفمند

این روش درمانی شامل استفاده از داروهایی است که به صورت خاص برای هدفمند کردن درمان برای بیماران با سرطان معده طراحی شده‌اند. این داروها به صورت هدفمند به سلول‌های سرطانی حمله کرده و به سلول‌های سالم دست نمی‌زنند. این روش درمانی به تنهایی یا به همراه دیگر روش‌های درمانی مانند جراحی یا شیمی درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سایر روش‌های درمانی

در کنار درمان‌های رایج برای کنسر معده، درمان‌های جانبی دیگری نیز در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال ممکن است برخی از این درمان‌ها شامل تسکین درد، درمان عوارض جانبی ناشی از درمان‌های اصلی، روانشناسی و ….

نکات پایانی در خصوص کنسر معده

لازم به ذکر است که انتخاب روش درمانی برای سرطان معده باید توسط یک تیم پزشکی متخصص و با توجه به وضعیت بیمار و در نهایت نتیجه تست ها و آزمایشات مختلف تعیین شود. همچنین، بعضی از بیماران با کنسر معده نیاز به درمان ترکیبی دارند، که در آن از ترکیب چند روش درمانی استفاده می‌شود. هدف از این روش ترکیبی، بهبود نتایج درمان، کاهش بازگشت بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. بنابراین، درمان سرطان معده نیازمند مراقبت‌های شخصی‌سازی شده و متناسب با وضعیت بیمار می‌باشد.