چاقی در کودکان (بررسی علل و علائم و پاسخ به مهمترین سوالات درباره چاقی کودکان)

چاقی مشکلی است که نه تنها بزرگسالان بلکه شمار زیادی از کودکان از سنین مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد. چاقی در کودکان مشکلات زیادی را به بار می آورد که شاید تبعات آن، نه در کوتاه مدت بلکه در بزرگسالی خود را کم کم نشان می دهد. مشکلاتی مانند دیابت، فشار خون و کلسترول بالا که از کودکی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه می یابند تنها تعدادی از شناخته شده ترین عوارض چاقی کودکان است. بسیاری از کودکان چاق تا بزرگسالی نیز چاق باقی می مانند، به خصوص اگر یکی از والدین و یا هردوی آن ها چاق باشند. چاقی در کودکی همچنین ممکن است موجب اعتماد به نفس ضعیف و افسردگی گردد.

علائم چاقی در کودکان (بررسی مهمترین نشانه ها)

برخی از شایع‌ترین علائم چاقی در دوران کودکی عبارتند از:

• تغییرات ظاهری از جمله:علائم کشش پوست روی باسن و شکم، تیرگی پوست در اطراف گردن و سایر نواحی
• افزایش باقت چربی در ناحیه سینه
• کاهش اعتماد به نفس شدید
• اختلالات اشتها
• تنگی نفس هنگام فعالیت بدنی
• آپنه خواب
• یبوست
• رفلاکس معده به مری
• بلوغ زودرس و سیکل های قاعدگی نامنظم در دختران
• بلوغ تاخیری در پسران
• صافی کف پا
• دررفتگی لگن
• و….

چاقی کودکان چگونه تشخیص داده می شود؟

محاسبه شاخص توده بدنی (BMI) با اندازه گیری قد و وزن رایج ترین روش برای ارزیابی محدوده وزنی کودکان و بزرگسالان است.  با کمک این شاخص می توان به راحتی پی به اضافه وزن و چاقی کودک برده و در اولین فرصت اقدامات لازم برای کاهش وزن او را فراهم کرد.

همچنین پزشک می‌تواند به جز محاسبه شاخص توده بدنی از نمودارهای رشد و سایر آزمایش‌های دیگر برای ارزیابی اینکه آیا وزن کودک می‌تواند مشکلاتی برای سلامتی او ایجاد کند، استفاده می کند.

چه چیزی باعث چاقی در کودکان می شود؟

کودکان به دلایل مختلفی چاق می شوند. عوامل اصلی این اختلال، عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی
• بی تحرکی فیزیکی
• الگوهای غذایی ناسالم و یا ترکیبی از این عوامل

چاقی در کودکان به دلیل شرایط پزشکی مانند مشکلات هورمونی جزء موارد نادر است. یک معاینه ی جسمی و فیزیکی و آزمایش خون این مسئله را تشخیص می دهد.

اگرچه در اغلب موارد، کل اعضای خانواده مشکلات وزنی را به ارث می برند، اما هر کودکی که خانواده ای چاق دارد لزوما اضافه وزن نخواهد داشت. کودکانی که والدین، برادر و یا خواهر چاق دارند به شدت در معرض خطر اضافه وزن هستند اما ممکن است این چاقی از رفتارهای خانوادگی مانند تغذیه و عادت های ورزشی نشات بگیرد.

آیا چاقی کودکان می تواند یک مساله ژنتیکی و ارثی باشد؟

ژنتیک نقش مهمی را در چاقی دوران کودکی ایفا می کند. کودکانی که اعضای خانواده شان اضافه وزن دارند، بیشتر در معرض چاقی هستند. در اکثر موارد، ژنتیک به همراه عوامل رفتاری و محیطی عمل می کند. این بدان معناست که در تشخیص وزن کودک، عادت های غذایی و فعالیت فیزیکی به همان اندازه اهمیت دارند که سابقه ی خانوادگی او مهم است.

آیا اضافه وزن فرزندم در طول رشد رفته رفته کاهش می یابد؟

اضافه وزن کودک شما کاهش نخواهد یافت مگر آنکه به او کمک کنید تا یاد بگیرد چگونه انتخاب های سالم تری داشته باشد. مطالعات نشان داده اند کودکانی که چاق هستند و یا اضافه وزن دارند، در بزرگسالی نیز به احتمال زیاد چاق خواهند بود.

آیا برای فرزندم باید رژیم کاهش وزن در نظر بگیرم؟

پیش از مشورت با پزشک اقدام به چیدن رژیم برای کودک نکنید. کودک برای رشد و یادگیری احتیاج به میزان مشخصی از کالری و مواد مغذی دارد.

به عنوان والدین چگونه به درمان چاقی فرزندمان کمک کنیم؟

به فرزند خود بیاموزید که مواد غذایی سالم و فعالیت فیزیکی منظم رمز داشتن یک وزن متعارف و سالم است. این عادت های خوب همچنین از مشکلات سلامتی، اجتماعی و احساسی که ممکن است در نتیجه ی اضافه وزن به وجود آیند، جلوگیری می کند.

شما به عنوان والدین یا مراقبان اولیه ی کودک، تاثیر زیادی بر او دارید. کودک رفتارهای شما را دنبال خواهد کرد؛ پس الگوی خوبی برایش باشید. همه ی اعضای خانواده باید قانون تغذیه ی سالم و داشتن فعالیت بدنی را اجرا کنند و این قانون نباید تنها به کودکی که اضافه وزن دارد منحصر شود. به رژیم یا برنامه های موقت فکر نکنید. شما با این قانون عادت های مادام العمری را تثبیت می کنید که سلامت کل خانواده را افزایش می دهد.

راهکارهای پیشگیری از چاقی کودکان چیست؟

با دنبال کردن برخی از اقدامات زیر و همچنین کمک گرفتن از یک پزشک می توان به راحتی از بروز چاقی در کودکات پیشگیری کرد:

• محدود کردن و کاهش مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر
• کمک به افزایش تحرک بدنی، بازی کردن یا ورزش کردن کودکان
• کاهش مصرف غذاهای فست فودی مضر یا محدود کردن آن
• درمان مشکلات پزشکی کودک که می تواند منجر به چاقی شوند
• کمک به درمان مشکلات روانشناختی کودک مانند افسردگی، سرخوردگی، کمبود اعتماد به نفس و ….
• ترغیب کودک به مصرف میوه و سبزیجات تازه
• محدود کردن تماشای تلوزیون، استفاده از رایانه و گوشی های همراه
• و ….