آشنایی با ۸ بیماری مرتبط با چاقی و اضافه وزن (+ روش درمان با عمل لاغری)

هرچند تعدادی بیماری وجود دارد که می تواند باعث افزایش وزن یا حتی علت چاقی باشند، اما خود چاقی نیز می تواند باعث بروز تعدادی بیماری شود. در واقع چاقی حتی اگر خودش بیماری نباشد، در شکل گیری طیف وسیعی از بیماری ها نقش پررنگی دارد. به همین جهت، چاقی مادر بیماری ها نامگذاری می شود که مستقیم یا غیرمستقیم باعث ایجاد یا بدتر شدن بیمار ها خاصی می شود. در این مقاله با انواع بیماری مرتبط با چاقی آشنا می شویم و سپس درباره روش درمان نکاتی ارائه خواهیم کرد.

بیماری های مرتبط با چاقی کدامند؟

بر اساس محاسبه شاخص توده بدنی چنانچه BMI شما برابر یا بالاتر از ۳۰ باشد یک شخص چاق محسوب می شوید. هرچه این شاخص بیشتر باشد شما به چاقی مرضی و مفرط نزدیک تر می شوید.

با چاق تر شدن، احتمال ابتلاء به برخی بیماری ها نیز افزایش پیدا می کند. این مشکلات را بیماری های مرتبط با چاقی نیز دسته بندی می کنند:

• سکته و بیماری های قلبی
• فشار خون بالا
• دیابت
• بعضی از انواع سرطان
• بیماری کیسه ی صفرا و سنگ صفرا
• استئوآرتریت
• نقرس
• مشکلات تنفسی، مانند آپنه ی خواب (وقتی تنفس یک شخص در حالت خواب برای چند لحظه متوقف می شود) و آسم (۱)

آیا همه افراد چاق بیماری های مرتبط با چاقی دارند؟

البته افرادی که چاق هستند همه ی این مشکلات را ندارند. اما اگر یکی از اعضای خانواده شما سابقه این بیماری ها را داشته باشند احتمال مبتلا شدن شما بیشتر می شود.

این خیلی مهم است که چربی های اضافه در کدام قسمت از بدن شما جمع شده باشد. اگر این چربی ها بیشتر در اطراف معده باشد (یعنی چاقی شما به شکل سیب باشد)، ریسک آن بالاتر از این است که چربی های در ران و باسن جمع شده باشد (چاقی شما به شکل گلابی باشد).

در ادامه به توضیح بیشتر بیماری های مرتبط با چاقی پرداخته ایم که خواندن آن ها خالی از لطف نیست.

سکته و بیماری های قلبی

وزن اضافه می تواند باعث افزایش فشار خون و افزایش کلسترول شود که هر دو مورد ریسک ابتلا به بیماری های قبلی و سکته را بالا می برند.

اما خوشبختانه با کاهش وزن می توان احتمال گسترش بیماری های قلبی و سکته را کاهش داد. ثابت شده که از دست دادن ۵%-۱۰% از وزن شما می تواند احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد.

دیابت نوع دوم

دیابت تقریبا یک بیماری مادام العمر (مزمن) است که با مقادیر زیادی قند در خون مشخص می شود. علت دیابت می تواند کاهش سطح انسولین (هورمونی باشد که توسط لوزالعمده برای تنظیم قند خون تولید می شود)، مقاومت در برابر انسولین یا هر دو عامل ذکر شده باشد.

مطالعات نشان می دهند از بین افراد دیابتی، حدود ۶۷ درصد از آن ها شاخص توده بدنی بالا ۲۷ دارند و نزدیک به ۴۷ درصد نیز BMI بالای ۳۰ دارند. بناراین پر واضح است اکثر افرادی که دیابت نوع دوم دارند چاق هستند.

شما می توانید با کاهش وزن، پیروی از یک رژیم لاغری متعادل، داشتن خواب کافی و ورزش جلوی گسترش دیابت نوع دوم را بگیرید. اگر شما مبتلا به دیابت نوع دو هستید، کاهش وزن و فعالیت بدنی بیشتر می تواند به کنترل قند خون شما کمک کند. ورزش حتی می تواند کمک کند که نیاز شما به داروهای دیابت کمتر شود.

ریفلاکس یا رفلاکس معده

رفلاکس اسید معده به مری و گلو یک مشکل نسبتا شایع در افراد چاق است. مطالعات نشان می دهد هرچه افراد بر وزنشان افزوده می شود احتمال افزایش رفلاکس معده نیز بیشتر می شود.

انواع سرطان ها

سرطان یکی از شایع ترین بیماری های مرتبط با چاقی است و به رشد کنترل نشده و غیرطبیعی سلول هایی گفته می شود که در داخل بافت های طبیعی دچار جهش و دگرگونی شده اند. این سلول ها از عملکرد طبیعی اندام های حیاتی جلوگیری می کنند و به سیستم های ضروری بدن آسیب می رسانند.

مطالعات اخیر نشان می دهد کسانی که شاخص توده بدنی یا BMI بیش از ۴۰ دارند (چاقی شدید) میزان مرگ و میر ناشی از سرطان در آن ها بالا است. نرخ مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان با شاخص توده بدنی بالای ۴۰ در مقایسه با افرادی که وزن نرمال و طبیعی دارند ۶۲ و در مردان نیز ۵۲ درصد است.

• افراد با شاخص توده بدنی یا BMI بالاتر از ۴۰، مستعد برخی از سرطان ها مانند سرطان مری، روده بزرگ و راست روده، کبد، کیسه صفرا، لوزالمعده و کلیه هستند.
• مردانی که چاقی مفرط دارند بیشتر به سرطان های معده و پروستات مبتلا می شوند و زنان چاق نیز بیشتر با سرطان های پستان ، رحم ، دهانه رحم و تخمدان درگیر می شوند.
• مطالعات همچنین نشان می دهند  که تقریباً نیمی از زنان یائسه که مبتلا به سرطان پستان هستند ، BMI بیش از ۲۹ دارند.

کلسترل بالا یا افزایش کلسترول

زمانی که تجمع بیش از حد چربی هایی مانند کلسترول و تری گلیسیرید در رگ ها و خون رخ دهد اصطلاحا گفته می شود اختلال چربی رخ داده است. داشتن یک اختلال چربی احتمال ابتلا به تصلب شرایین و بیماری های قلبی را در شما ایجاد می کند.

مطالعات نشان می دهند کلسترل حدود ۱۹ درصد مردانی که شاخص توده بدنی بین ۲۵ تا ۲۷ دارند بالا است است و ۲۶ درصد از زنانی که در این محدوده قرار دارند نیز کلسترول بالایی دارند. هرچه شاخص توده بدنی افزایش میابد این درصد ها نیز افزایش پیدا می کنند.

بنابراین یکی از مهمترین بیماری های مرتبط با چاقی افزایش کلسترول خون است. کلسترول در این شرایط بالاتر از ۲۴۰ میلی گرم بر دسی لیتر است.

بیماری کیسه ی صفرا

یکی از بیماری های رایج برای افراد چاق، بیماری کیسه ی صفرا و سنگ کیسه صفرا است.

از قضا، کاهش وزن، به خصوص کاهش وزن یا افزایش وزن زیاد یک یک مدت کوتاه، می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را بیشتر کند. کسانی که بیشتر از ۱ پوند ( هر پوند ۴۵۳ گرم است) در هفته وزن کم نمی کنند کمتر احتمال دارد که به این بیماری مبتلا شوند.

استئوآرتریت

استئوآرتریت یک بیماری مفصلی است که اغلب بر روی زانو، مفصل ران و پشت تاثیر می گذارد. وزن اضافه فشار زیادی بر این مفاصل وارد می کند و غضروف هایی (بافتی که مفاصل را می پوشاند) که به طور طبیعی از آنها محافظت می کنند را ساییده کرده و از بین می برد.

کاهش وزن فشار وارده بر روی زانو، مفصل ران و پشت را کم می کند و علائم استئوآرتریت را بهبود می دهد.

نقرس

نقرس یک بیماری است که بر روی مفاصل اثر می گذارد. این بیماری وقتی بروز می کند که اوریک اسید زیادی در خون شما وجود داشته باشد. اوریک اسید اضافی می تواند. اوریک اسید اضافی می تواند به صورت کریستال هایی در مفاصل ته شود.

نقرس بیشتر در افراد چاق شایع است. هر چه اضافه وزن بیشتر باشد احتمال ابتلا به نقرس هم بیشتر است.

تغییر وزن ناگهانی در کوتاه مدت نیز می تواند منجر به بروز نقرس شود. اگر شما سابقه ی خانوادگی نقرس دارید بهتر است این را با دکترتان در میان بگذارید تا یک راه مناسب برای کاهش وزن به شما پیشنهاد کند.

آپنه ی خواب

آپنه ی خواب یک نوع اختلال در خواب است که با چاقی مرتبط است.

آپنه ی خواب می تواند باعث شود که یک فرد با صدای بلند خروپف کند و سپس برای مدتی کوتاه تنفس او در خواب متوقف شود. آپنه ی خواب می تواند منجر به خواب آلودگی در طول روز و ابتلا به بیماری های قلبی و سکته شود. کاهش وزن اغلب می تواند آپنه ی خواب را بهبود دهد.

سندروم متابولیک

سندروم متابولیک به مجموعه ای از شرایط ( شامل فشار خون بالا، قند خون بالا، چربی زیاد در اطراف شکم، میزان غیر طبیعی کلسترول یا تری گلیسرید و ….) گفته می شود که در کنار هم، ریسک ابتلا به بیماری های قلبی، سکته و دیابت را در افراد افزایش می دهند.

اگر شخصی فقط یکی از این شرایط را داشته باشد به این معنی نیست که او سندرم متابولیک دارد، اما هر کدام از این شرایط می تواند ریسک بیماری های جدی و خطرناک را افزایش دهد. سندروم متابولیک با چاقی و کم تحرکی ارتباط نزدیکی دارد. علاوه بر این، به مقاومت انسولین نیز ربط دارد.

در حالت طبیعی، دستگاه گوارش شما غذاهایی که می خورید را به قند یا گلوکز تبدیل می کند. انسولین هورمونی است که توسط لوزالمعده ی شما ساخته می شود و کمک می کند از قندی که وارد سلول ها شده به عنوان سوخت استفاده شود.

در افرادی که مقاومت انسولین دارند، سلول های به حالت طبیعی به انسولین پاسخ نمی دهند و گلوکز نمی تواند به آسانی وارد سلول ها شود. در نتیجه با اینکه بدن تلاش می کند با مصرف انسولین بیشتر و بیشتر گلوکز را کنترل کند اما سطح گلوکز خون بالا می رود.

اثرات روانی در افراد مبتلا به چاقی مفرط

در فرهنگ هایی که جذابیت فیزیکی افراد به لاغر بودن آن ها وابسته است، افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند همیشه از وزن خود ناراحت هستند و رنج می برند. افراد چاق معمولا به خاطر شرایطی که دارند از طرف اطرافیان سرزنش می شوند و ممکن است آنها این وضعیت او را به تنبلی و سست اراده بودن ربط بدهند. خیلی غیر عادی نیست اگر این افراد از جامعه دوری کنند یا سعی کنند وارد روابط عاطفی نشوند.

چگونه از شر بیماری های مرتبط با چاقی نجات پیدا کنیم؟

با کاهش وزن می توان تا حد زیادی بیماری های مرتبط با چاقی را مدیریت کرده و یا شدت آن ها را کاهش داد. افراد می توانند ابتدا با دنبال کردن رژیم لاغری و ورزش های توصیه شده برای اینکار اقدام کنند. چنانچه با این دو روش کاهش وزن حاصل نشد افراد باید با کمک پزشک برای کاهش وزن تلاش کنند. در نهایت اگر با هیچ روشی نتوانستید لاغر کنید می توانید به عمل لاغری فکر کنید. اعمال لاغری ایمن بوده و با کاهش وزن و سریع می توانند تا حد زیادی بیماری های مرتبط با چاقی را ریشه کن نیز کنند.