منظور از کبد چرب چیست و آیا عمل لاغری می تواند آن را درمان کند؟

یکی از مشکلات اضافه وزن و چاقی کبد چرب است. در واقع کسانی که به چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند و بافت چربی زیادی در ناحیه شکم و پهلو دارند بیشتر احتمال دارد که این مشکل را تجربه کنند. ما در این صفحه به معرفی این بیماری، گرید بندی، انواع و روش های درمان کبد چرب خواهیم پرداخت. همچنین به این سوال پاسخ خواهیم داد که عمل لاغری چطور می تواند به درمان این مشکل خطرناک کمک کند.

کبد چه ارگانی است و چه وظایفی به عهده دارد؟

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است و وظایف متعددی از جمله موارد زیر را برعهده دارد:

• تولید صفرا برای کمک به هضم غذا
• ساخت پروتئین برای بدن
• ذخیره آهن
• تبدل مواد مغذی به انرژی
• کمک به ایجاد موادی که به ایجاد لخته خون کمک می کند
• ایجاد فاکتورهای ایمنی و حذف باکتری ها و سموم از خون
• و …

کبد چرب چیست؟

کبد چرب یا استئاتوز واژه ای است که برای تجمع بیش از حد چربی در کبد به کار می رود. وجود مقدار کمی چربی در کبد طبیعی است اما وجود بیش از حد آن می تواند مشکلات جدی را در پی داشته باشد. زمانی که میزان چربی تجمع یافته در کبد به ۵ تا ۱۰ درصد از وزن کبد برسد گفته می شود که کبد چرب شده است.

علت ابتلاء به بیماری کبد چرب چیست؟

علل زیادی باعث بروز و شکل گیری این بیماری می شود اما از میان آن ها موارد زیر قابل توجه تر هستند. به طوری که افراد دارای این شرایط بیشتر در معرض چرب شدن کبد و یا بدتر شدن آن قرار دارند:

• داشتن اضافه وزن زیاد
• چاقی
• داشتن بیماری دیابت نوع ۲
• تجربه بیماری سندرم متابولیک (مقاومت به انسولین، فشار خون بالا، کلسترول بالا و سطح تری گلیسیرید بالا).
• مصرف برخی از داروهای تجویزی، مانند آمیودارون، دیلتیازم، تاموکسیفن، یا استروئیدها.

علائم بیماری کبد چرب چیست؟

بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند ممکن است موارد زیر را به عنوان علائم آن تجربه کنند:

• شکم درد مخصوصا در سمت راست شکم (بالا)
• حالت تهوع
• کاهش اشتها
• کاهش وزن غیرقابل توجیه
• زرد شدن پوست
• زرد شدن سفیدی چشم که یرقان نیز خوانده می شود
• تورم شکم
• ادم پاها
• خستگی
• آشفتگی ذهنی
• ضعف عمومی

گرید بندی کبد چرب به چه صورت است؟

بر اساس تغییرات بصری مشاهده شده در سونوگرافی، کبد چرب به سه دسته تقسیم می شود:

• درجه یک یا گرید ۱: این خفیف ترین شکل کبد چرب است. در اینجا، چربی در خارج از اندام جمع می شود و بر عملکرد آن تأثیر نمی گذارد.
• درجه دوم یا گرید ۲: یک فرم متوسط ​​وخیم است و برای جلوگیری از بدتر شدن نیاز به مداخله پزشکی دارد.
• درجه III یا گرید ۳: شکل شدید کبد چرب با ظاهر علائم است که نیازمند درمان های فعال و اساسی مورد نیاز است.

دسته بندی انواع کبد چرب

در واقع انواع کبد چرب را می توان به دو گروه اصلی تقسیم کرد:

• کبد چرب الکلی
• و غیر الکلی

کبد چرب غیر الکلی

کبد چرب غیر الکلی (یا NAFLD) زمانی اتفاق می افتد که کبد در شکستن چربی ها مشکل داشته باشد که همین امر باعث تجمع چربی در بافت کبد می شود. کبد چرب غیرالکلی ربطی به مصرف الکل نداشته و زمانی اتفاق می افتد که بیش از ۵ درصد کبد، چربی باشد.

استاتو هپاتیت غیر الکلی (NASH)

استاتو هپاتیت غیر الکلی(NASH) نوعی کبد چرب غیر الکلی است. با تجمع چربی، ممکن است کبد دچار التهاب شود. در صورتی که کبد ملتهب شده و بیش از ۵ درصد چربی داشته باشد، به این شرایط استاتو هپاتیت غیر الکلی می گویند.

علائم NASH مربوط به التهاب و عدم عملکرد صحیح کبد می باشد. این علائم شامل:

• بی اشتهایی
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد ناحیه شکمی
• زردی (یرقان)

می باشد. در صورت عدم درمان، استاتو هپاتیت غیر الکلی می تواند موجب زخم های دائمی در بافت کبد، سرطان کبد و در نهایت از کار افتادن آن شود.

کبد چرب حاد حاملگی

کبد چرب حاد یکی از عوارض نادر و خطرناک بارداری است. نشانه ها و علائم کبد چرب در سه ماهه سوم و با چاقیِ بارداری بروز می کند و شامل:

• حالت تهوع و استفراغ مداوم
• درد در قسکت راست، بالای شکم
• سردرد
• زردی (یرقان)
• بی قراری و ناآرامی
• خستگی و کوفتگی
• کاهش اشتها

زنام باردار در صورت داشتن هر کدام از علائم بالا باید به پزشک مراجعه کرده و به طور کامل معاینه شوند. درمان کبد چرب بارداری شامل مدیریت عوارض و زایمان پیش از موعد می باشد. بسیاری از زنان تا چند هفته پس از زایمان به طور کامل بهبود پیدا می کنند و هیچ عوارضی را تجربه نخواهند کرد.

کبد چرب الکلی

کبد چرب الکلی مرحله اولیه ی بیماری کبد الکلی است. زیاده روی در نوشیدن الکل به کبد آسیب می رساند؛ در نتیجه کبد قادر به شکستن چربی ها نخواهد بود. به احتمال زیاد، ترک الکل می تواند باعث بهبود کبد چرب الکلی شود. عدم مصرف الکل تنها در شش هفته می تواند راه درمان کبد چرب الکلی باشد. با این حال در صورت ادامه یافتن مصرف الکل، ممکن است فرد به التهاب کبدی یا همان استاتو هپاتیت مبتلا شود که در نهایت منجر به سیروز کبدی می شود.

عوارض کبد چرب چیست؟

شاید این سوال برای بسیاری پیش بیاید که عوارض کبد چرب چیست؟ به طور کلی، مهمترین عارضه ی کبد چرب و استاتو هپاتیت، سیروز است. سیروز مرحله نهایی زخم یا فیبروز کبدی است و در نتیجه ی آسیب بافت کبد مانند التهاب استاتو هپاتیت به وجود می آید.

کبد تلاش می کند تا التهاب را از بین ببرد و همین امر منجر به زخم شدن کبد (فیبروز) می شود. در صورت ادامه یافتن التهاب، و عدم درمان کبد چرب، فیبروز قسمت های بیشتری از بافت کبد را درگیر می کند. در صورت عدم توقف این روند، سیروز می تواند منجر به بروز موارد زیر شود:

• تشکیل آب یا همان آب آوردن شکم
• متورم شدن رگ های مری (واریس مری) که ممکن است در نهایت موجب ترکیدن یا خونریزی شود.
• سردرگمی، خواب آلودگی و بریده بریده حرف زدن
• سرطان کبد
• مرحله نهایی شکست یا همان از دست رفتن عملکرد کبد.
• حدود ۲۰ درصد از افرادی که به استاتو هپاتیت غیر الکلی مبتلا می شوند، در نهایت دچار سیروز کبد نیز می شوند.

درمان کبد چرب چیست؟

برای درمان کبد چرب هیچ روش مشخصی وجود ندارد، اما تغییر روش زندگی می تواند به طور قابل توجهی شرایط کبد را بهبود بخشد وحتی شاید آن را به حالت اولیه بازگرداند. این تغییرات شامل موارد زیر است:

ترک الکل

در صورتی که به کبد چرب الکلی مبتلا هستید، مهمترین روش درمان کبد چرب، ترک مصرف الکل می باشد. ادامه مصرف الکل می تواند منجر به سیروز یا هپاتیت الکلی شود. ترک الکل همچنین برای بیمارانی که به کبد چرب غیرالکلی مبتلا هستند، مفید می باشد.

کاهش وزن

کبد چرب یکی از بیماری های مرتبط با چاقی و اضافه وزن است. امروزه بسیاری از افراد به علت عدم کاهش وزن از طریق رژیم لاغری یا ورزش، به انواع جراحی لاغری مانند جراحی اسلیو معده روی می آورند. با این حال تاثیر جراحی های لاغری بر کبد های چرب غیر الکلی، خصوصا فیبروز و سیروز کبدی هنوز دقیق مشخص نشده است. اما به احتمال زیاد جراحی لاغری می تواند گزینه بسیار خوبی برای درمان کبد چرب غیر الکلی، شامل بیماران فیبروزی و سیروزی (خفیف و قابل بازگشت) باشد.

ورزش

حتی اگر ورزش کردن منجر به کاهش وزن نشود اما از آنجایی که ورزش موجب کاهش مقاومت انسولین و بهبود دیابت می شود، عاملی کلیدی در بهبود کبد چرب می باشد. ورزش های مقاومتی و ایروبیک هر دو می توانند علیرغم کاهش وزن به بهبود یا درمان کبد چرب کمک کنند.

سایر روش های درمان کبد چرب:

• کنترل سطح قند خون
• کاهش یا پرهیز از مصرف نوشیدنی های گازدار، آبمیوه ها و غذاهای فرآوری شده ی پر شکر
• درمان کلسترول بالا. پزشک ممکن است برای بر تغییر در رژیم غذایی و روش زندگی، داروهایی برای کاهش سطح کلسترول نیز تجویز کند.
• پرهیز از داروهایی که ممکن است بر کبد تاثیر بگذارند مانند استروئید ها. از داروهایی غیر از داروهای تجویزی پزشک، مصرف نکنید.
• ترک سیگار: بهتر است برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری های قلبی از کشیدن سیگار بپرهیزید.

نکات نهایی در خصوص درمان کبد چرب

داروهای متعددی برای درمان کبد چرب استفاده می شوند، با این وجود تحقیقات درباره کشف داروهای جدید ادامه دارد. این داروها در موارد خاص و با صلاح دید پزشک برای بیمار تجویز می شوند. با پرهیز از عواملی که می توانند احتمال ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند، می توان تا حدودی از ابتلا به آن جلوگیری کرد.

در نهایت اگر چاقی شدید دارید به طوری که با ورزش، تغییرات سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی نتوانسته اید وزن خود را کم کنید، می توانید با یک جراح لاغری خوب صحبت کنید تا درباره شیوه های جراحی مختلف که می تواند به درمان کبد چرب شما کمک کند اطلاعات کافی به دست بیاورید.