آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی چیست و چطور باید آن را درمان کرد؟

بی اشتهایی عصبی یا آنورکسیا یک اختلال عصبی و تغذیه ای است که در آن فرد بیمار بسیار بیشتر از میزانی که برای سن و قد وی مناسب باشد، وزن کم می کند. وزن این افراد معادل یا کمتر از ۸۵ درصدِ  وزن یک انسان سالم است. این اشخاص حتی اگر BMI (شاخص توده بدنی)بسیار پایینی هم داشته باشند، به دلیل ترس از چاق بودن یا چاق شدن، عمدا غذای خود را محدود می کنند. همچنین ممکن است این افراد برای کاهش وزن به ورزش های مکرر، استفاده از ملین ها و استفراغ روی بیاورند که اغلب این علائم می تواند نشان دهنده ی اختلالی دیگر به نام پرخوری عصبی(بولیمیا) نیز باشد.

در واقع دو نوع آنورکسیا (anorexia nervosa) وجود دارد. یکی از آنها با پرخوری و سپس پس دادن کالری ها همراه است. نوع دیگر آن شامل محدود کردن مقدار غذای روزانه ی فرد است.

علائم بی اشتهایی عصبی چیست؟

علائم فیزیکی بی اشتهایی عصبی اغلب مربوط به گرسنگی است. همچنین بی اشتهایی عصبی شامل مشکلات رفتاری و احساسی می شود که به علت درک غیرواقعی از وزن بدن و ترس بی اندازه از چاقی و اضافه وزن به وجود می آیند.

پی بردن به علائم و نشانه های این اختلال ممکن است دشوار باشد، زیرا معنای وزن پایین در هر شخصی متفاوت است و حتی برخی از بیماران بسیار هم لاغر نیستند. همچنین این بیماران اغلب سعی می کنند تا لاغری خود را با مشکلات فیزیکی و عادات غذایی پنهان کنند.

علائم فیزیکی آنورکسیا چیست؟

علائم فیزیکی بی اشتهایی عصبی شامل:

• کاهش وزن شدید یا عدم افزایش وزن (آنطور که انتظار می رود)
• ظاهری لاغر
• تعداد غیرطبیعی پلاکت های خون
• خستگی مفرط
• بی خوابی(که رابطه مستقیم با کاهش یا افزایش وزن دارد)
• سرگیجه یا غش کردن
• آبی و کبود شدن انگشتان
• شکنندگی، کم پشتی و ریزش موها
• موهای نرم و پرز مانند که روی بدن را می پوشانند.
• عقب افتادن قائدگی
• یبوست و درد در ناحیه شکم
• خشکی یا زردی پوست
• عدم تحمل سرما
• ضربان قلب نامنظم
• فشار خون پایین
• کمبود آب بدن
• تورم بازوها یا پاها
• فرسایش دندان ها یا پینه بستن بند انگشتان که از اثرات استفراغ است

می باشد.

بیمارانی که از آنورکسیای پرخوری و پس دادن رنج می برند، شبیه به بیماران بولیمیا یا همان پرخوری عصبی می باشند. با این تفاوت که بیماران بی اشتهایی عصبی، دچار کاهش وزن شدید می شوند در حالی که بیماران پرخوری عصبی (بولیمیا) معمولا وزن های طبیعی یا حتی اضافه وزن دارند.

علائم رفتاری و احساسی آنورکسیا چیست؟

علائم رفتاری بی اشتهایی عصبی شامل تلاش برای کاهش وزن از طرق زیر است:

• محدودیت شدید غذایی از طریق رژیم های سریع یا روزه
• انجام ورزش های شدید
• پرخوری و مجبور کردن خود به استفراغ کردن برای دفع کالری های دریافتی که می تواند شامل استفاده از ملین ها، انما(تنقیه)، مواد غذایی رژیمی و محصولات گیاهی شود.

علائم رفتاری و احساسی بی اشتهایی عصبی عبارت است از:

• سروکار داشتن با غذا، که در برخی مواقع شامل آشپزی برای دیگران و لب نزدن به آن می باشد.
• صرف نظر از خوردن غذا یا حذف وعده های غذایی به صورت مکرر
• انکار گرسنگی یا بهانه آوردن برای نخوردن غذا

• خوردن غذاهای سالم که معمولا کم چرب و کم کالری هستند.
• استفاده از غذاهای سخت و جامد و عدم رعایت آداب غذاخوردن مانند تُف کردن غذا بعد از جویدن آن به دلیل عدم تمایل به قورت دادن
• عدم تمایل به غذاخوردن در مکان های عمومی
• دروغ گفتن درباره میزان غذای دریافتی
• ترس مفرط از چاقی که می تواند شامل وزن کردن مکرر یا اندازه گیری قسمت های مختلف بدن شود.
• نگاه کردن مداوم در آینه برای چک کردن معایب خود
• ناراضی بودن از چاقی کل یا بخش هایی از بدن
• پوشاندن بدن با پوشیدن چندین لباس روی هم
• خشک و بی احساس بودن
• کناره گیری از حضور در اجتماع یا روابط اجتماعی
• زود رنجی
• بیخوابی
• کاهش میل جنسی

علل بی اشتهایی عصبی چیست؟

بی اشتهایی عصبی هیچ علت دقیق و مشخصی ندارد اما چندین عامل می توانند در آن تاثیرگذار باشند. برخی افراد به دلایل ژنتیکی مستعد ابتلا به بی اشتهایی عصبی هستند مانند ایده آلیست ها و یا افرادی که گرایش های وسواسی_اجباری دارند. این ویژگی های شخصیتی باعث تلاش بیشتر این افراد می شود زیرا آنها فکر می کنند که تلاش هایشان هرگز کافی نبوده و هر روز بر رسیدن به ایده آل ها و اهداف کمال گرانه ی خود متمرکز می شوند.

همانطور که قبل تر نیز اشاره شد، جامعه می تواند نقش مهمی در ابتلای فرد به این اختلال داشته باشد. زنان موفق، جذاب و ارزشمند معمولا با اندامی لاغر، ورزیده و زیبا به تصویر کشیده می شوند. در زنان جوان، بی اشتهایی عصبی در مرحله ی بلوغ آغاز می شود زیرا آنها در تلاشند تا خود، دنیای پیرامون و رابطه ی بدن با دنیای اطرافشان را درک کنند.

عوارض آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی چیست؟

• کاهش شدید وزن: کاهش وزن شدید، از جمله عوارض شایع آنورکسیاست که ممکن است منجر به مشکلات جدی سلامتی شود.
• مشکلات مرتبط با قلب و عروق: کاهش وزن شدید و عدم تامین نیازهای غذایی ممکن است باعث ضعف قلب و مشکلات دیگری مانند افت فشارخون و ضربان قلب نامنظم شود.
• مشکلات گوارشی: عدم تامین نیازهای غذایی ممکن است باعث مشکلات گوارشی مانند یبوست، دفع مداوم و تهوع شود.
• مشکلات پوستی: کمبود تامین مواد غذایی می‌تواند باعث پوست خشک، شکستگی، لکه‌های تیره و حتی زخم‌های پوستی شود
• اختلالات عاطفی: آنورکسیا می‌تواند باعث افزایش استرس، اضطراب، افسردگی و اختلالات روانی دیگر شود.
• خطر بروز عفونت‌های خطرناک‌تر: کاهش سیستم ایمنی بدن به دلیل کمبود تامین نیازهای غذایی می‌تواند باعث افزایش خطر بروز عفونت‌های خطرناک‌تر
• خطر بروز کمبود‌های ویتامینی و معدنی: کاهش وزن شدید و عدم تامین نیازهای غذایی در بی اشتهایی عصبی می‌تواند باعث کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم، آهن و …. شود.

چگونه می توان از بی اشتهایی عصبی پیشگیری کرد؟

با وجودی که آگاهی دادن به مردم درباره مزایای داشتن تغذیه ی سالم به طور کلی مفید است، اما برای پیشگیری از اختلالات تغذیه ای و مشکلات این چنینی کمتر موثر است. روش های موثرتری وجود دارد که در آن به مردم این آگاهی داده شود که رسانه ها تمایل شدیدی به نشان دادن انسان های بسیار لاغر دارند از این جهت نباید خود را با سلبریتی ها مقایسه کنند.

همچنین کمک به درونی ساختن تصویر فرد از خود و رفتار های سالمی که در بیماران اختلال تغذیه ای، به صورت متناقض دیده می شود، می تواند در پیشگیری از اختلال بی اشتهایی عصبی مفید باشد.

درمان بی اشتهایی عصبی چیست؟

در صورتی که بتوانید این اختلال را در مراحل اولیه ی آن تشخیص دهید و برای درمان آماده باشید، بهترین راه پیدا کردن برنامه ای است که همه ی ابزار مورد نیاز برای بهبودی تان را در برگیرد. این ابزار شامل درمان های شدید، اطلاعات تغذیه ای ومراقبت های پزشکی می باشد.

با این حال، اگر احساس می کنید که زندگی تان در خطر است، بستری شدن در بیمارستان برای درمان مشکلات قلبی، بی آبی شدید بدن و مشکلات دیگر الزامی است. در این مدت تحت مراقبت های پزشکی هستید و علائم حیاتی و شرایط جسمی تان کنترل می شود و درمان های دیگری نیز برای بهبود شرایط تان اعمال می شود. در موارد جدی تر،  ممکن است نیاز باشد تا از طریق لوله ی تغذیه ای که از بینی به معده وارد می کنند، به بیمار غذا داده شود.

داروی بی اشتهایی عصبی چیست؟

از آنجایی که این اختلال عصبی و روانی بوده، در طول درمان هیچ دارویی مصرف نمی شود. به جای آن، استفاده از رژیم غذایی صحیح و مشاوره های مکرر برای بهبود و درمان بیمار الزامی است. درک این مسئله که اختلالات این چنینی، یک شبه درمان نمی شوند بسیار اهمیت دارد. هر قدمی که در این مسیر برداشته می شود، پیروزی کوچکی است که در نهایت شما را به سمت بهبودی کامل می برد؛ پس صبور باشید.

در این مسیر، از یک متخصص تغذیه، یک مشاور و برنامه های هدف گذاری کمک بگیرید. لیستی از اقداماتی که برای بازگرداندن بدن و ذهنتان به حالت عادی نیاز است، تهیه کنید. برنامه غذایی سالمی تنظیم کنید تا به وزن متوسط خود بازگردید و سعی کنید رابطه بهتری با غذاها برقرار کنید.

درمان روانشناختی آنورکسیا چیست؟

همزمان با درمان های جسمی بهتر است از درمان های روانشناختی برای ادامه ی روند درمان و موفقیت آن کمک بگیرید. می توانید در این راه به روانشناس مراجعه کنید تا بتوانید مشکلاتتان را با وی در میان گذاشته و حمایت شوید. سعی کنید بیشتر به فعالیت هایی بپردازید که به شما احساس شادی یا مفید بودن می دهند.

بی اشتهایی عصبی انتخاب یک روش برای زندگی نیست بلکه یک بیماری است که آرام آرام قابلیت های فیزیکی و ذهنی تان را مختل می کند. رفتار های خود را زیر نظر بگیرید و آنها را بدون بهانه بپذیرید. به خودتان اجازه ی بروز احساساتی که قبلا از آن شرم داشتید، بدهید. تا زمانی که از تاریکی بیرون نیایید، نوری ظاهر نمی شود. زندگی سالم در انتظارتان است و تنها برداشتن یک قدم برای شروع کافی است.